⇒ Taxonomie vogels conform Illustrated Checklist of the Birds of the World, 2014/2016 ⇐
Dan maar eens naar Estland. Daar was ik nog nooit eerder geweest. En daar zitten naast leuke vogels, heel leuke zoogdieren. Deze reis is speciaal gericht op – en zou goede mogelijkheden bieden voor, zo verluidt – het waarnemen van de Lynx (Lynx lynx), de Wolf (Canis lupus) en de Bruine beer (Ursus arctos). Met name die Lynx heeft mijn interesse, want die zag ik nog nooit (wel de Pardel-lynx (2021-4 Spanje)). Maar ook mijn eerdere wolvenwaarnemingen laten veel ruimte over voor verbetering (2009-1 Georgië en 2014-1 Kazachstan). Bruine beren heb ik wel al heel bevredigend gezien (2012-2 Finland en Finnmark en 2021-1 Spanje).
In het vliegtuig zit ik op de 13e rij, omdat ik extra beenruimte heb geboekt. Maar het heet de 14e rij, want om redenen is er geen 13e rij. Dat is voor het eerst dat me dat opvalt, maar wellicht is dat bij vele of alle vliegtuigen zo? (In februari 2024 zag ik in het vliegtuig van Madrid naar Schiphol dat daar wel een 13e rij was, dus het gaat in ieder geval niet om álle vliegtuigen!)
We stijgen zondag 8 oktober op om iets na 10.00 h. en komen ruim twee uur later aan te Talinn, met een landing met veel turbulentie, de naweeën van een hevige storm, de vorige dag. Daar ontmoeten we elkaar, de zeven deelnemers en de lokale gids. We maken de circa 100 km. lange rit naar het oosten, naar ons hotel in het nationaal park Lahemaa. Onderweg zie ik een groep van zo’n 100 Kraanvogels (Grus grus) overvliegen. Ik dacht dat we die nog veel meer zouden zien, maar het zou de enige waarneming van deze vakantie zijn.
Bij aankomst blijkt ons hotel zonder elektriciteit te zitten. Het laagspanningsnet in Estland is nog grotendeels bovengronds, en de storm van de vorige dag heeft tot heel veel uitval geleid. We gaan naar een dependance van het hotel, een kilometer of 10 verderop, waar men een elektriciteitsgenerator heeft.
’s Avonds maken we een 6 uur durende tocht, op zoek naar de Lynx, in gezelschap van een lynxen-expert. De aanpak bestaat eruit dat ons busje langzaam de wegen, vooral semiverharde wegen, in en rond het nationaal park afrijdt. Onze expert speurt ondertussen één kant van de weg af met een infraroodzoeker, en zodra hij wat ziet stoppen we en bekijken we met een schijnwerper wat het is. Dit levert echter niet heel veel op, twee Oeraluilen (Strix uralensis), een Eland (Alces alces), enkele Reeën (Capreolus capreolus) en wat Hazen (Lepus europaeus). Zonder hulp van de infraroodzoeker zien we nog Velduil (Asio flammeus), Vos (Vulpes vulpes) en Das (Meles meles). Al met al een lange dag, met mijns inziens niet heel bemoedigende resultaten, wat de Lynx betreft.
Maandag 9 oktober ontdekt een van de deelnemers onderweg naar de ontbijttafel, in de tuin van het hotel een Oeraluil die zich zeer goed laat bekijken.
Oeraluil (Strix uralensis), Estland, 9 oktober 2023 (Fotograaf: JK)
We verhuizen naar het oorspronkelijke hotel, waar nu wel elektriciteit is. Daarna gaan we naar de kust en bezoeken ook andere delen van het nationaal park. Na de lunch bezoeken we de tuin van het nieuwe hotel, wat onder andere een Middelste bonte specht (Dendrocopos medius) oplevert. En daarna gaan we opnieuw met de infraroodzoeker rondjes rijden in en nabij het nationaal park.
Na ruim een uur hebben we beet. Onze expert ontdekt op zo’n 150 meter afstand van de weg een Lynx (♂). Een paar minuten goed te zien in de schijnwerper. Yes, Lynx! Onze expert waardeert deze waarneming met een 4, op een schaal van 1 tot en met 10, maar wij zijn er heel content mee (het cijfer 10 is dan voor een Lynx die een ree pakt, overdag en goed in zicht, maar onze expert heeft zelf nog nooit een waarneming cijfer 10 gedaan). Verder zien we onder andere een Wasbeerhond (Nyctereutes pocyonoides), een invasieve exoot, die ook dient als voedselbron voor de Lynx. En weer een Oeraluil, een soort die ik verder niet meer ga noemen omdat we die wel vaker zullen zien.
Op 10 oktober zien we o.a. een groep van zes Auerhennen (Tetreo urugallus), en horen en zien we twee Hazelhoenen (Bonasa bonasia). De omgeving van ons hotel is een van de bekende plekken in Estland voor de Witrugspecht (Dendrocopos leucotus), en dat lukt moeiteloos.
Auerhennen (Tetreo urugallus), Estland, 10 oktober 2023 (Fotograaf: JK)
’s Avonds gaan we om 18.00 h. weer op pad. Helaas besluit ik mijn fototoestel niet mee te nemen, “omdat ik er in donker toch niets mee kan”. Maar al na 10 minuten ontdekt onze expert een Lynx. Het is nog volop daglicht, de zon staat nog boven de horizon en het dier laat zich schitterend bekijken en fotograferen. Eerst op zo’n 100 m. afstand, maar dan loopt hij schuin naar ons toe en gaat minutenlang zitten op een steen, op zo’n 30 m. afstand. Na zo’n 20 minuten vertrekt de Lynx. Onze expert waardeert deze waarneming met het cijfer 9.
Lynx (Lynx lynx), Estland, 10 oktober 2023 (Fotograaf: Martin Piispea)
Deze Lynx is waarschijnlijk hetzelfde exemplaar als dat van gisteren, want het is ook een man en het is maar een paar kilometer verderop. Verder zien we o.a. een Sneeuwhaas (Lepus timidus) en een Eland.
Zo’n drie uur later komen we hier terug en zien we de Lynx opnieuw, terwijl hij zijn territorium markeert. Hij loopt over de weg naar ons toe, loopt met een klein boogje op zo’n 20 m. afstand om onze auto heen en vervolgt zijn weg. We volgen hem met de auto en de schijnwerper, waar hij zich niets van aantrekt. Na zo’n 35 minuten verdwijnt hij uit zicht. Al met al dus een uur lang een Lynx bekeken!
Lynx (Lynx lynx), Estland, 10 oktober 2023 (Fotograaf: Martin Piispea)
Op 11 oktober verhuizen we na de lunch weer naar de dependance, omdat de stroom in ons eigenlijke hotel weer is uitgevallen. In het veld is de aanpak vandaag verder van hetzelfde recept, maar zonder spectaculaire aanvullingen.
Op 12 oktober verlaten we ons prima hotel en dependance; ook de maaltijden waren dik in orde. We gaan we naar het oosten, naar een berenkijkhut te Alutagese. Onderweg scoren we o.a. een vrouwtje Drieteenspecht (Picoides tridactylus).
Het bezoek aan de berenkijkhut blijkt een teleurstelling. Ten eerste legt men slechts zeer spaarzaam voer uit, ‘om het natuurlijke gedrag van de beren niet te veel te beïnvloeden’. Een nobel streven natuurlijk, maar ook een beetje van ‘the solution defeats the purpose’. Waarom een berenhut bouwen en exploiteren als je niet bereid bent substantieel beren te lokken? De vorige nacht had de voorgaande groep dan ook al geen beer gezien! Tot overmaat van ramp is door de wind de elektriciteit van de verlichting, die buiten moet zorgen voor een soort vervanging van het licht van de volle maan, vandaag uitgevallen. En aangezien het bijna nieuwe maan is, wordt het na zonsondergang al snel pikkedonker. We zien in de schemering nog wat Wasbeerhonden en daarna zien we niets meer en duiken we maar in onze stapelbedden, om het inmiddels opgelopen slaaptekort in te lopen. Uren later wordt met de infraroodkijker door enkele die-hards nog wel een beer, althans het silhouet daarvan, waargenomen, maar ik kom te laat aan de beurt om zelfs dat te zien. Al met al grotendeels verspilde tijd en moeite, met een Spartaanse nacht.
Wasbeerhond (Nyctereutes pocyonoides), Estland, 12 oktober 2023 (Fotograaf: JK)
Op 13 oktober, vrijdag de 13e, gaan we via een bezoek aan de waterval van Jägala Juga naar het westen, naar ons hotel te Tuuru. ’s Avonds gaan we naar de kust en daarna gaan we op avondexcursie voor de Wolf waarvan er twee roedels ‘twitchbaar’ zijn. Dat lukt helaas in beide gevallen niet, en een Dwerguil (Glaucidium passerinum) roept maar één keertje terug; nou ja, toch nog wát …
Het hotel en de maaltijden zijn opnieuw prima.
En 14 oktober is onze laatste dag. In totaal zien we hier vandaag zes Zeearenden (Haliaeetus albicilla), en ’s avonds roept er een Dwerguil wat actiever terug. Maar de Wolven laten opnieuw verstek gaan. Klotebeesten zijn het, dat moet ik – weliswaar vanuit een ander perspectief – mijn schapenhoudende broer toegeven.
Op 15 oktober stijgen we rond 08.00 h. plaatselijke tijd op voor onze terugvlucht naar Nederland. Jammer dat de Wolven niet zijn gelukt, maar ik ben toch zéér content, met name door de schitterende waarnemingen van de Lynx!
Wat vogels betreft waren de resultaten als volgt:
| Nr | Soort | Wetenschappelijke naam |
| 1 | Fuut | Podiceps cristatus |
| 2 | Aalscholver | Phalacrocorax carbo |
| 3 | Blauwe reiger | Ardea cinerea |
| 4 | Grote zilverreiger | Ardea alba |
| 5 | Knobbelzwaan | Cygnus olor |
| 6 | Wilde zwaan | Cygnus cygnus |
| 7 | Grauwe gans | Anser anser |
| 8 | Kolgans | Anser albifrons |
| 9 | Brandgans | Branta leucopsis |
| 10 | Rotgans | Branta bernicla |
| 11 | Wilde eend | Anas platyrhynchos |
| 12 | Wintertaling | Anas crecca |
| 13 | Krakeend | Mareca strepera |
| 14 | Smient | Mareca penelope |
| 15 | Slobeend | Spatula clypeata |
| 16 | Toppereend | Aythya marila |
| 17 | Brilduiker | Bucephala clangula |
| 18 | Grote zaagbek | Mergus merganser |
| 19 | Middelste zaagbek | Mergus serrator |
| 20 | Zeearend | Haliaeetus albicilla |
| 21 | Bruine kiekendief | Circus aeruginosus |
| 22 | Blauwe kiekendief | Circus cyaneus |
| 23 | Buizerd | Buteo buteo |
| 24 | Sperwer | Accipiter nisus |
| 25 | Slechtvalk | Falco peregrinus |
| 26 | Hazelhoen | Bonasa bonasia |
| 27 | Auerhoen | Tetrao urugallus |
| 28 | Meerkoet | Fulica atra |
| 29 | Kraanvogel | Grus grus |
| 30 | Zilverplevier | Pluvialis squatarola |
| 31 | Goudplevier | Pluvialis apricaria |
| 32 | Kievit | Vanellus vanellus |
| 33 | Bonte strandloper | Calidris alpina |
| 34 | Houtsnip | Scolopax rusticola |
| 35 | Watersnip | Gallinago gallinago |
| 36 | Tureluur | Tringa totanus |
| 37 | Dwergmeeuw | Larus minutus |
| 38 | Kokmeeuw | Larus ridibundus |
| 39 | Stormmeeuw | Larus canus |
| 40 | Zilvermeeuw | Larus argentatus |
| 41 | Grote mantelmeeuw | Larus marinus |
| 42 | Holenduif | Columba oenas |
| 43 | Houtduif | Columba palumbus |
| 44 | Dwerguil | Glaucidium passerinum |
| 45 | Ransuil | Asio otus |
| 46 | Velduil | Asio flammeus |
| 47 | Oeraluil | Strix uralensis |
| 48 | IJsvogel | Alcedo atthis |
| 49 | Zwarte specht | Dryocopus martius |
| 50 | Drieteenspecht | Picoides tridactylus |
| 51 | Middelste bonte specht | Leiopicus medius |
| 52 | Witrugspecht | Dendrocopos leucotos |
| 53 | Grote bonte specht | Dendrocopos major |
| 54 | Boerenzwaluw | Hirundo rustica |
| 55 | Graspieper | Anthus pratensis |
| 56 | Roodborst | Erithacus rubecula |
| 57 | Zwarte roodstaart | Phoenicurus ochruros |
| 58 | Grote lijster | Turdus viscivorus |
| 59 | Kramsvogel | Turdus pilaris |
| 60 | Merel | Turdus merula |
| 61 | Koperwiek | Turdus iliacus |
| 62 | Tjiftjaf | Phylloscopus collybita |
| 63 | Goudhaantje | Regulus regulus |
| 64 | Koolmees | Parus major |
| 65 | Glanskop | Poecile palustris |
| 66 | Matkop | Poecile montanus |
| 67 | Kuifmees | Lophophanes cristatus |
| 68 | Pimpelmees | Cyanistis caeruleus |
| 69 | Witkopstaartmees | Aegithalos caudatus caudatus |
| 70 | Baardmannetje | Panarus biarmicus |
| 71 | Boomklever | Sitta europaea |
| 72 | Taigaboomkruiper | Certhia familiaris |
| 73 | Klapekster | Lanius excubitor |
| 74 | Ekster | Pica pica |
| 75 | Vlaamse gaai | Garrulus glandarius |
| 76 | Kauw | Corvus monedula |
| 77 | Roek | Corvus frugilegus |
| 78 | Bonte kraai | Corvus corone cornix |
| 79 | Raaf | Corvus corax |
| 80 | Spreeuw | Sturnus vulgaris |
| 81 | Huismus | Passer domesticus |
| 82 | Ringmus | Passer montanus |
| 83 | Vink | Fringilla coelebs |
| 84 | Groenling | Chloris chloris |
| 85 | Sijs | Spinus spinus |
| 86 | Goudvink | Pyrrhula pyrrhula |
| 87 | Kruisbek | Loxia curvirostra |
| 88 | Rietgors | Emberiza schoeniclus |
En verder ongedetermineerde duikers (Gavia spec.).
Qua zoogdieren gaat het om:
| Nr | Soort | Wetenschappelijke naam |
| 1 | Wasbeerhond (exoot) | Nyctereutes procyonoides |
| 2 | Vos | Vulpes vulpes |
| 3 | Das | Meles meles |
| 4 | Lynx | Lynx lynx |
| 5 | Wild zwijn | Sus scrofa |
| 6 | Ree | Capreolus capreolus |
| 7 | Eland | Alces alces |
| 8 | Haas | Lepus europaeus |
| 9 | Sneeuwhaas | Lepus timidus |
Qua herpetofauna gaat het om:
| Nr | Soort | Wetenschappelijke naam |
| 1 | Bruine kikker | Rana temporaria |
Vogelreisverslagen 